Sultan Sancar Türbesinin Restorasyonu
Büyük Selçuklu İmparatoru Sultan Melikşah’ın oğlu Sultan Sancar 5 Aralık 1086 da Sincar’da Dünya’ya gelmiştir. Merv’de 21 yıl Melik, 39 yılda Sultan olarak uzun bir saltanat dönemi süren Sultan Sancar, aynı zamanda devletinin son Hükümdarı olmuştur. Kendi sağlığında babası Melikşah kadar büyük bir hükümdar sayılmıştır. Bilime, sanata, alimler ile sohbete çok önem verirdi. Sancar’ın Melikliği ve Sultanlığı döneminde Merv ilim adamlarının ve sanatçıların merkezi haline gelmiştir. Döneminde kütüphanelerindeki kitap sayısının dünyadaki kitap sayısına eşit olduğu söylenmektedir.
Tarihi kaynaklardan edinilen bilgilere göre; Sultan Sancar hayatta iken Sarahs’lı Mimar Muhammed Bin Adsız’a bir Türbe yaptırdığı ve buna “Dar’ül Ahiret” (Ahiret Evi) veya “Devlethane” adını verdiği, 26 Nisan 1157’ de vefatından sonra da buraya defnedildiği bilinmektedir. 1221 yılında Moğolların istilasından önce Moğolların mezarını parçalayacağı düşüncesi ile kendi adamları tarafından başka bir yere kaldırılan cesedinin nerede olduğu ise bilinmemektedir. Moğollar Merv şehrini tamamen yakıp yıkmasına rağmen Türbe’yi yıkmaya muvaffak olamamışlardır.
Aşkabat’a 400 Km., Yeni Merv’e (Mary) 35 km., Bayramali’ye 6 km. uzaklıkta bulunan ve inşaa edildiği tarih itibarı ile döneminin en büyük Türk eseri olan Türbe, statik açıdan dengeli ve sade bir yapı, sanatsal özellikleri ve fonksiyonu açısından da önemli olması nedenleri ile UNESCO tarafından da Dünya Kültür Mirası listesine alınmıştır. Bu özelliklerinden dolayı Türbe’nin restorasyonunu Türkiye Cumhuriyeti üstlenmiştir.
Türbe restorasyonuyla ilgili olarak, muhtelif zamanlarda teknik ve sanat kaidelerine uyulmadan yaptırılan bütün restorasyon imalatları, denetim birimimizin kontrollüğü altında temizlenmiş ve yeniden aslına uygun olarak teknik ve restorasyon kaidelerine uygun olarak tamamlanmıştır. Dıştaki kubbe son restorasyonda yeniden inşa edilmiştir. Türbenin restorasyonu 31 Mayıs 2004 tarihinde tamamlanmıştır. 17 Kasım 2004 tarihinde açılışı yapılan Türbe’nin anahtarını, Devlet Bakanımız Sayın Beşir ATALAY Türkmenistan’da Başkan Yardımcısı Gurbanguly Berdi Muhammedov’a teslim etmiştir. Açılış sırasında ayrıca 18 Kasım 2004 tarihinde Aşkabat’ta “Sultan Sancar ve Dönemi” konulu uluslararası bir sempozyum düzenlenmiştir.
Türkmen kardeşlerimizce kutsal bir yer olarak kabul edilen, ortak kültür mirasımız ve bizim ata yadigarımız olan Sultan Sancar Türbesi, bu restorasyon ile eski ihtişamına kavuşturulmuş ve dünya kültür tarihine yeniden kazandırılmıştır.
TİKA
