Leonardo da Vinci (1452 - 1519)
Çok yönlü ve evrensel sanatçı tipinin en belirgin ve seçkin örneğidir.
Leonardo bir bilgin ve mühendistir. Hydrolik, aerodinamik, botanik, zooloji, anatomi, fizik ve matematik, astronomi dallarında araştırmalar yapmış, eserler yazmıştır. Leonardo, bu yönleriyle bilimler tarihinin konusudur. Mimar, heykeltraş ve ressam olarak da güzel sanatlar alanında ün yapmış kişidir.
Somut kanıtlar bulunmasa da, Leonardo'nun annesi Caterina'nın, bir köle olduğu tahmin ediliyor. Leonardo’nun doğduğu yıl Babası, Albiera adındaki başka bir kadınla evlenir, Caterina ile hiçbir zaman evlenmemiştir. Leonardo’ya bebekliğinde annesi baktı, ancak birkaç yıl sonra annesi başka biriyle evlendirilerek komşu kasabaya yerleşince, babasının nadiren uğradığı büyükbabasının evinde yaşamaya başladı; arada sırada Floransa’leornado cok gayya babasının evine giderdi. Babasının ilk eşinden çocuğu olmadığı için aileye kabul edilmişti ama hiçbir zaman meşru bir çocuk olarak görülmedi ve amcası Francesco dışında ailedeki kimseden sevgi görmedi.
14 yaşına kadar Vinci’de yaşayan Leonardo, büyükanne ve büyükbabasının ardı ardına ölmesi üzerine 1466’da babası ile birlikte Floransa’ya gitti. Evlilik dışı çocukların üniversiteye gitmesi yasak olduğundan üniversite öğrenimi görme şansı yoktu. Küçük yaştan itibaren çok güzel çizimler yapan Leonardo’nun resimlerini babası, dönemin ünlü ressam ve heykeltıraşı Andrea del Verrocchio'ya gösterince, Verrochio onu çırak olarak yanına aldı. Leonardo Verrocchio'nun yanında Lorenzo di Credi ve Pietro Perugino gibi ünlü sanatçılarla çalışma fırsatı buldu. Atölyede sadece resim yapmayı değil, lir çalmayı da öğrendi.
Floransa’yı 1482’de terkederek Milano Dükü Sforza’nın hizmetine girdi. Dükün hizmetine girebilmek için köprüler, silahlar, gemiler, bronz, mermer ve kilden heykeller yapabileceğini anlattığı ancak göndermediği mektubu bütün zamanların en olağanüstü iş başvurusu sayılır.
Leonardo, 1499’da şehir Fransızlar tarafından alınıncaya kadar 17 yıl boyunca Milano Dükü için çalıştı. Dük için sadece resim ve heykeller yapmak, festivaller organize etmekle uğraşmadı, aynı zamanda bina, makine ve silah tasarımları yaptı. 1485 - 1490 yıllarında doğa, mekanik, geometri, uçan makinelerin yanısıra, kilise, kale ve kanal yapımı gibi mimari yapılar ile ilgilendi, anatomi çalışmaları yaptı, öğrenciler yetiştirdi. İlgi alanı o kadar genişti ki, başladığı çoğu işi bitiremiyordu. 1490 - 1495 yıllarında çalışmalarını ve çizimlerini deftere kaydetme alışkanlığı geliştirdi. Bu çizimler ve defter sayfaları, müzeler ve kişisel koleksiyonlarda toplanmıştır. Bu koleksiyonculardan birisi de Leonardo’nun hidrolik alanındaki çalışmalarının el yazmalarını toplayan Bill Gates’dir.
1499’da Milano'yu terkeden ve yeni bir koruyucu (hami ) aramaya başlayan Leonardo, 16 yıl boyunca İtalya’da seyahat etti. Pek çok kişi için çalıştı, çoğu eserini yarım bıraktı
İnsanlık tarihinin en iyi resimlerinden birisi kabul edilen Mona Lisa için 1503’te çalışmaya başladığı söylenir. Bu resmi tamamladıktan sonra hiç yanından ayırmamış, tüm seyahatlerinde yanında taşımıştı. 1504’te babasının ölüm haberi üzerine Floransa’ya döndü. Miras hakkı için kardeşleri ile mücadele etti ancak çabası sonuçsuz kaldı. Ancak çok sevdiği amcası tüm varlığını ona bıraktı.
1506 yılında Leonardo, bir Lombardiya aristokratının 15 yaşındaki oğlu olan Kont Francesco Melzi'yle tanıştı. Melzi, hayatının geri kalanında onun en iyi öğrencisi ve en yakını oldu. 1490’da 10 yaşında iken korumasına aldığı ve Salai adını verdiği genç de 30 yıl boyunca onunla beraber olmuş, ancak öğrencisi olarak bilinen bu genç hiçbir sanatsal ürün üretmemişti.
1513 - 1516 arasında Roma’da yaşadı ve Papa için geliştirilen çeşitli projelerde yer aldı. Anatomi ve fizyoloji alanında çalışmaya devam etti ancak Papa, kadavralar üzerinde çalışmasını yasakladı.
1516’da koruyucusu Giuliano de' Medici’nin ölümü üzerine Kral 1. Francis’ten Fransa’nın baş ressam, mühendis ve mimarı olmak üzere davet aldı. Paris’in güneybatısında, Amboise yakınlarındaki Kraliyet Sarayı’nın hemen yanında kendisi için hazırlanan konağa yerleşti. Leonardo'ya büyük hayranlık duyan kral, sık sık ziyarete gelir ve sohbet ederdi.
Sağ koluna felç inen Leonardo da Vinci, resimden çok bilimsel çalışmalara ağırlık verdi. Kendisine dostu Melzi yardımcı olmaktaydı. Salai ise Fransa’ya geldikten sonra onu terketmişti.
Leonardo 2 Mayıs 1519’da Amboise’daki evinde 67 yaşında öldü. Kralın kollarında can verdiği rivayet edilir, ancak, 1 Mayıs günü kralın bir başka şehirde olduğu ve bir gün içinde oraya gelemeyeceği bilinmektedir. Vasiyetinde mirasının esas bölümünü Melzi’ye bıraktı. Amboise'daki Saint Florentin Kilisesi’nde toprağa verildi.
Son Akşam Yemeği - Ebadı: 418 x 794 cm - Tekniği: Fresk
Son Akşam Yemeği, sanatcının anıtsal niteliğindeki yapıtıdır. Milanoda Santa Maria della Grazie kilissesinin yemekhane duvarında yer alan freskidir. Freks İtalyan sanatcılarının XIII. yy dan beri uyguladıkları resim tekniğidir. İsa masanın tam ortasındadır, havariler iki yanında, simetrik düzende bulunmaktadırlar. İsa: İçinizden biri beni ele verecek, sözlerini söylemiş ve bu sözler, hain Iuda dahil, bütün havarileri etkilemiştir, hareketlendirmiştir. Üçer kişilik gruplar halindeki kişilerin hareketleri İsa'da düğümleniyor gibidir.
Eserin Adı: Meryem'e Müjde- tarihi: 1472 - Orijinal Ebadı: 98 x 217 cm
Tekniği: Ahşap Üzeri Yağlıboya - Bulunduğu Yer: Uffizi Gallery / Floransa - Italya
Muştulama (Müjdeleme) Leonardo'nun ilk yapıtlarındandır. Simetrik bir kompozisyonla meydana getirilmiştir. Mimari değeri olan bir masanın sağ yanında Meryem, sol tarafında da Meryem'e İsa'ya hamile olduğunu müjdeleyen melek bulunmaktadır. Meryem sol elinde bakirliği simgeleyen zambaklar tutar. Meleğin sağ el üç parmaği teslisi ( Ruhu'l-Kudüs, İsa ve Meryem ) ifade etmektedir. Çeşitli tür ağaçlar bir botanist bilinciyle resmedilmiştir.
Eserin Adı: Kayalıkların Meryemi - Yapım tarihi: 1483/86 - Ebadı: 199 x 122 cm
Tekniği: Panel Üzeri Yağlıboya - Bulunduğu Yer: Musée du Louvre / Paris - Fransa
Leonardo Da Vinci büyük bir ışık ustasıdır. Figürleri, volumleri ışıkla değerlendirmek onun sanatının büyük bir özelliğidir. Kayalıkların Meryemi tablosunda dört figür, bir peyzaj içinde bulunmaktadır. pramidal bir kompozisyon meydana getirilmiştir. Perspektif çok bilinçlidir. Kayalıkların dibinden, fonundan gelen ışık bir planda kesilmekte, sonra ön plandaki figürleri aydınlatmaktadır. Raccourci mükemmeldir; Meryem'in sol eli ötekine yumuşayarak, fonda eriyerek geçmektedir. Bu, Leonardo'nun sfumato denilen buğulu tekniği uygulamasıdır.
Monna Lisa (La Joconda) Fransa/Paris - Louvre Müzesi'nde
Potre sanatının en ulaşılmaz sayılan örneklerindendir. Leonardo'nun Sfumato tekniği bu eserde en üst düzeyde mükemmelliğe ulaşmıştır. Işığın zerreleşerek titreşimi seyredenle eser arasına bir atmosfer perdesi koymuş gibidir. mavimsi sise bürünmüş dağlar, ova ve dere bir insan-doğa sentezi oluşturmaktadır. Gülümseme hayat hareketliliği ve ruh gizemi telkin etmektedir.
Eserin Adı: Merkezi Planlı Yapıların Çizimi - Orijinal Ebadı: 23 x 16 cm
Tekniği: Desen - Bulunduğu Yer: Institut de France / Paris - Fransa
Eserin Adı: Vitruvian Man - Yapım tarihi: 1492 - Orijinal Ebadı: 34,3 x 24,5 cm
Tekniği: Desen - Bulunduğu Yer: Gallerie dell'Accademia, / Venedik - İtalya
Kralların Secdesi - Yapım tarihi: 1481 - Orijinal Ebadı: 243 x 246 cm
Tekniği: Ahşap Üzeri Yağlıboya - Bulunduğu Yer: Uffizi Gallery / Floransa - İtalya
Eserin Adı: Embriyo Çalışması - Yapım tarihi: 1509/14 - Orijinal Ebadı: 30,5 x 22 cm - Tekniği: Desen
