Ressam Halil Paşa 1857 - 1939
İlk asker ressamlarından olan Halil Paşa, Mekteb-i Harbiye-i Şahane'nin kurucularından Ferik Selim Paşa'nın oğludur. Sanatcı, Mühendishane-i Berr-i Hümayun"u bitirmiştir. Okulu bitirir bitirmez "yaveran" sınıfına alınarak sarayda görevlendirilmiştir. Mezun olduktan sonra askeri liselerde de resim öğretmenliği yapmıştır.
Halil Paşa Paris'e sanata, sevgisi ve bilgisi yüksek olan babasının teşebbüsü ile gitmiştir. Uzun bir süre Paris'te Leon Gerome'nin atelyesinde çalışmıştır. Sanat dünyasında Gerome, ünlü ressamlar yetiştiren bir oryantalist ve heykeltıraştı. Türk ressamlarından Şeker Ahmet Paşa ile Osman Hamdi Bey ve Seyyit Bey, resim sanatının sihirli dünyasını onun vasıtası ile tanıdılar. Halil Paşa, Gerome’un çok takdir ettiği bir Türk ressamı idi. Gerome, Türk öğrencileri ile bir araya gelerek türk kahvesi içtikleri ve ressam Galip Bey'in anlattıklarına göre Gerome, Halil Paşayı çok sevmiştir.
Halil Paşa’nın Paris ile ilgili, göğsünü kabartan bir anısı da daha sonraki yıllarda teşhir edilmiş bir tablosuna verilen madalya olmuştur. Her ne kadar daha sonra ödüller alan eserler yapmışsa da Halil Paşa’nın anısında Paris Sergisi’nde teşhir edilen eserinin yankıları ömrü boyunca unutulamamıştır. Halil Paşa’nın yurt dışında sergilenen eserlerinden son madalya da, Viyana’da açılan uluslararası bir sergide "Mme, X" in potresi adlı eseriyle altın madalya alan bu eseri Güzel Sanatlar Akademisi satın alarak müzeye koymuştur.
İstanbul'a dönünce önce binbaşılığa sonra da miralaylığa yükselmiştir. 1914 yılında Sanayi-i Nefise Mektebi Ali'si müdürlüğüne yükselen Halil Paşa, Fransa'dan yeni dönen genç ressamları bu okula alarak, okulda yeni bir anlayışla resim yapılmasını sağlamıştır.
İzlenimci ışık ve renk çözümlemelerine özgün bir ayırım kazandıran Halil Paşa, bu yönde uğraş veren resim sanatçılarına örnek oluşturmuştur. Derin bir anatomi bilgisi de olan ressam, Hayatının son yıllarını Mısır'da Abbas Hilmi Paşa'nın konuğu olarak resim yaparak geçirdi.
Halil Paşanın hayatında Mısır
Halil Paşa’nın Mısır’la birkaç yönden ilişkisi vardı. Birincisi Mısır’lı Prens Abbas Halim Paşa ile olan dostluklarıdır.
Mısır manzaralarının, yeşilliklerinin Halil Paşa tarafından tuvale aktarılan tabloları, bu sıcak ülkede resim sevgisinin kökleşmesine neden olmuştur. Mısır Paşalarının konakları, Halil Paşa’nın tabloları ile donatılmıştır.
Halil Paşanın diğer bağlantısı ise oğlu Selim'in dünyanın ünlü kadınlarından olan Prenses Şivekar ile evlenmesidir. Daha önce 2 evliliği olan (1:Mısır kralı Fuat 2: Mısır paşası )Şivekar 35 - Selim 19 yaşında idi. 1 oğulları olmuştur. 7-8 sene sonra boşanmışlardır.
Halil Paşa’nın aile efradına gelince:
İleri yaşlarında ona şefkatle bakan eşi çevresinin saygın bir hanımefendisiydi.
Halil Paşa’nın üç oğlu olmuştur. Halil Paşa, ilk iki oğlunu asker, üçüncüsünü ressam yapmak istiyordu. İlk oğlu Selim Bey, Galatasaray’da okudu. 1913 yılında pekiyi derece ile diploma aldı. Genç yaşta, yukarıda değinildiği üzere-Mısır Şivekar ile evlendi. Bir çocukları oldu. Selim Bey’in zengin, güzel, şöhretli bir prensesle evlenmesi ile hayatı İstanbul ile Paris arasında geçti. Fransa’da ticaret ile uğraştı. Bu konuda Amerika ve İsviçre ile geniş ilişkileri oldu. Selim Genç denilebilecek bir yaşta, aşırı içki yüzünden öldü.
Halil Paşa’nın ortanca oğlu Halim Bey, genç yaşta öldü.
Halil Paşa ve oğlu Ali Halil Kahirede - 1925
Halil Paşa’nın son oğlu Ali Halil Sözel(8), baba mesleğini seçti. Onun izinde yürüdü ve resim eğitimini Paris’te yaptı. İstanbul’daki son görevi Üsküdar Ortaokulu’nda resim öğretmenliği yaptı daha sonra babasının yanına, Kahire’ye gitti.
Halil Paşa'nın Resimlerinden Örnekler
Halil Paşa, natürmort, tual üzerine yağlıboya, 58x72 cm
Halil Paşa - peyzaj
Halil Paşa’dan padişah portreleri:
Fatih Sultan Mehmet, Yavuz Sultan Selim, Sultan III. Selim, Sultan II. Mahmut
Eserin Adı: Beylerbeyi Sırtında Mesire
1901 - Orijinal Ebadı: 24 x 35 cm - Tuval Üzeri Yağlıboya - Özel Koleksiyon
Antik Dekor sayı: 45 ss 70-78 Dergiden yararlanılmıştır.
