Sözlü Edebiyat, Türklerin henüz yazıyı kullanmadıkları dönemdeki edebiyattır. Bu dönem edebiyatı sözlü olarak üretilmiş ve kulaktan kulağa yayılarak varlığını sürdürmüştür. Bu dönemde edebiyatımızı Şamanizm, Maniheizm, Budizm gibi dinler etkilemiştir.
İslamiyet öncesi Türk edebiyatı, M.Ö. 4000'li 3000'li yıllardan başlayarak Türklerin İslamiyeti kabul ettiği XI. yüzyıl ortalarına kadar sürer. Bu uzun dönemin KökTürkler'e ait yazılı anıtların ortaya konduğu M.S. VI. yüzyıla kadar olan bölümü sözlü edebiyat dönemi olarak adlandırılır.
Türklerin edebiyatında da sözlü edebiyatın doğuşu dinsel temellere dayanır, dinsel törenlerde üretilmeye başlanmış, kuşaktan kuşağa aktarılarak yaşatılmıştır.
Edebiyat türleri içinde ilk doğan tür olan şiir, sözlü edebiyatın anlatımında önemli bir rol oynar. İslamiyet öncesi Türk edebiyatında da şiirin önemli bir yeri vardır.
Sözlü Edebi Ürünler:
1. Koşuk: Aşk, sevgi, ve tabiat güzelliklerini anlatan şiire Koşuk adı verilir. Bu tür daha sonra halk edebiyatında koşma adıyla anılmıştır.
2. Sav: Söyleyeni belli olmayan dönemin özlü sözleridir. Savlara bugün Atasözü veya deyim adı verilir.
3. Sagu: "Yuğ" adı verilen büyük bir yas töreni yapılırdı. Bu törenlerde ozanlar, sağıtcı adı verilen ağıtcılar güzel sözler söyleyerek dile getirdikleri şiirlerdir. Sagunun tamamı dokuz dörtlüktü.
4. Destan: Milletin tarihi kahramanlıklarını anlatan halk arasında ağızdan ağıza söylenerek gelen uzun nazım türüdür.
Türk Destanları hakkındaki şu makale de ilginizi çekebilir; tıklayınız
Bu döneme yönelik elimizdeki en eski kaynak Kaşgarlı Mahmut'un "Divan-ı Lügat-it Türk" adlı eseridir.
İlk Türk Şairleri
Kaşgarlı Mahmud'un Divânü Lûgati't Türk adlı eserinde ve Turfan kazılarında ele geçirilen metinlerde geçen isimler; Aprın Çor Tigin, Çuçu, Ki-ki, Kül Tarkan, Asıg Tutung, Pratyaya Şiri, Kalun Kayşı, Çisuya Tutung'dur.
